یک بارداری حدود 40 هفته از زمان اولین روز آخرین قاعدگی به طول میانجامد. زمانی که بارداری قبل از هفته 22 به صورت خود به خود خاتمه می یابد به عنوان سقط خود به خودی جنین شناخته میشود.
بررسیها نشان دادهاند که تعدادی از بارداریها در طی 12 هفته اول بارداری از دست می روند که اغلب آنها به صورت اتفاقی رخ دادهاند. لازم است که بدانیم فعالیتهای عادی روزمره، ورزش و رابطه جنسی هیچ یک سبب از دست دادن زود هنگام بارداری نمیشوند.
در حال حاضر علل و عوامل متعددی برای سقطهای خود به خودی مطرح شده است. که از جمله این علل می توان به ناهنجاریهای کروموزومی، سبک زندگی، رفتارهای فردی، تغذیه، عوامل محیطی ، شغلی، اجتماعی و اقتصادی اشاره نمود.
عوامل اجتماعی و رفتاری: مصرف الکل، استعمال دخانیات، مواد محرک / مخدر و مصرف مقادیر بیش از حد کافئین، بیماریهای مزمن مثل دیابت بد کنترل شده، بیماریهای خود ایمنی (بیماریهایی که سیستم ایمنی بدن به بافتها و سلولهای خود بدن حمله میکند) مثل لوپوس، سلیاک و .....، چاقی، بیماریهای تیروئید، اختلالات رحمی، ابتلای مادر به برخی از عفونت ها مثل توکسوپلاسموزیس،HIV، مالاریا، سرخجه ..... و مصرف برخی از داروها می توانند احتمال سقط خود به خودی را افزایش دهند.
عوامل شغلی و محیطی: از قبیل سموم محیطی، مواجهه با مواد شیمیایی صناعی، گازهای بیهوشی، پرتو اشعه ایکس نیز میتواند بر سقط تاثیر گذار باشند.
توصیه هایی برای پیشگیری از سقط خود به خودی:
1- اتخاذ سبک زندگی سالم : مانند داشتن فعالیت فیزیکی منظم، استفاده متعادل از مواد غذایی سالم وحفظ وزن در محدوده طبیعی
2- استفاده کمتر از مواد فراریخته و چربیهای ترانس و غذاهای فرآوری شده .
3- اجتناب از مصرف خود سرانه داروها
4- پرهیز از استرس
5- پرهیز از مصرف دخانیات، مواد مخدر یا محرک
6- شستشوی کامل میوهها و سبزیجات و گرفتن پوست میوهها و صیفیها و جداکردن لایه ی بیرونی برگها در سبزیجاتی مثل کاهو و کلم و ....)
7- مصرف ماهی قزل آلا به دلیل احتمال آلودگی کمتر با جیوه نسبت به سایر ماهیها
8- خودداری از مصرف غذاهای حاوی کپک حتی با وجود جداکردن بخش حاوی کپک
9- خودداری از مواجهه با سموم و آفت کشها، مواد سمی یا شیمیایی در طول مدت بارداری و در صورت عدم امکان اجتناب، استفاده از وسایل محافظ مانند دستکش، لباس محافظ و ماسک تنفسی مناسب
10- در صورت ابتلا به بیماریهای زمینه ای مثل دیابت، بیماریهای قلبی یا اختلالات انعقادی مراجعه به پزشک قبل از بارداری
بنابراین مراجعه به مراکز جامع خدمات سلامت جهت دریافت مشاوره پیش از بارداری قویا توصیه می شود.
به منظور دریافت به موقع راهنماییهای لازم و مراقبت های اول بارداری (هفته 6-4 بارداری) توصیه میشود پس از به تعویق افتادن عادت ماهیانه در اولین فرصت به مراکز/ پایگاه خدمات جامع سلامت/ خانه بهداشت مراجعه نمایید.
همواره به این موضوع توجه نمایید که اغلب مادرانیکه سقط خود به خود داشتهاند، میتوانند بارداریهای بعدی طبیعی و سالمی داشته باشند.
در صورت وقوع سقط خود به خود، تخمک گذاری ممکن است حتی بعد از 3 هفته از سقط خود به خود رخ دهد. اگر تمایل به بارداری هست هیچ نیازی به صبر نیست و هر زمان که مادر از نظر روحی برای باردار شدن آمادگی دارد می تواند مجدد اقدام نماید.
کبری قاسمی کارشناس سلامت مادران معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی گناباد