با توجه به اهمیت مصرف شیر، 11 خرداد به نام روز جهانی شیر نامگذاری شده است و شعار امسال " از لبنیات لذت ببرید" نامگذاری شده است. هدف از برگزاری روز جهانی شیر، ترویج فرهنگ مصرف آن درسطح جامعه، بهبود رشد کودکان و نوجوانان و پیشگیری از پوکی استخوان که هزینه های درمانی زیادی را برای کشورها متحمل می کند، می باشد.
درکشور ما متاسفانه سرانه مصرف شیر طی سالهای گذشته به علل مختلف کاهش یافته و از استانداردهای جهانی بیش از پیش فاصله گرفته است . براساس نتایج بررسی مصرف غذایی خانوارهای کشور ، متوسط مصرف سرانه شیر و لبنیات 190 گرم در روز است که با پیشنهادهای"سبدغذایی مطلوب برای جامعه ایرانی" مبنی بر مصرف روزانه 250 گرم لبنیات فاصله بسیار زیادی دارد. شیر و لبنیات یکی از گروه های مهم در هرم غذایی است که همه افراد در گروههای سنی مختلف باید روزانه حداقل 2 واحد مصرف کنند. نوجوانان در سنین بلوغ و مادران باردار و شیرده روزانه حداقل 3 واحد شیر یا جایگزین های آن باید مصرف کنند.
فواید مصرف لبنیات :
1. کلسیم در شیر به راحتی جذب می شود و به همین دلیل است که شیر و فراورده های لبنی منابع قابل اعتماد کلسیم هستند.
2. تحقیقات مختلفی از تاثیر مثبت مصرف محصولات لبنی در پیشگیری از سرطان کولورکتال و تخمدان، حفظ فشار خون طبیعی و انقباض عضلانی گزارش شده است
3. کلسیم موجود در شیر نقش مهمی در تظیم فشار خون دارد .تحقیقات نشان داده است که در جوامعی که شیر و لبنیات کافی مصرف می کنند شیوع فشارخون بالا و بیماری های قلبی و عروقی کمتر است.
4. شیر و فرآورده های لبنی نقش اساسی در رشد قدی و استحکام استخوان ها بویژه در دوران کودکی و نوجوانی که توده استخوانی در حال شکل گیری است ، دارد
5. مصرف کافی شیر و لبنیات (3-2 واحد ) روزانه برای رشد کودکان و نوجوانان ، حفظ و ارتقاء سلامت استخوان ها و دندان ها و جلوگیری از بروز پوکی استخوان در بزرگسالان ضروری است.
6. در حالی که مصرف شیر با کاهش خطر ابتلا به بیماریهای غیر واگیر مانند پوکی استخوان و احتمالاً سرطان روده بزرگ و دیابت نوع 2 همراه است، نگرانی در مورد ارتباط احتمالی بین مصرف زیاد لبنیات و سایر بیماریهای غیر واگیر مانند بیماری های قلبی عروقی و سرطان پروستات بیان شده است که نتایج جدید مطالعات مروری سیستماتیک نشان می دهد که هیچ ارتباط معناداری بین چربی اشباع شیر و لبنیات و سکته های قلبی و مغزی و بیماری های قلبی وجود ندارد . اما باید توجه داشت که به جز کودکان زیر 2 سال تمامی افراد باید لبنیات کم چرب ( 1.5 درصد و کمتر ) به دلیل کم بودن کالری و کاهش دریافت کالری مصرف کنند.
توصیه های مصرف :
1- مصرف روزانه لبنیات (شیر، ماست، پنیر، دوغ و کشک) برای تامین کلسیم و پیشگیری از پوکی استخوان ضروری است.
2- از لبنیات (شیر، ماست، پنیر، دوغ و کشک) پاستوریزه و کم چرب استفاده کنید.
3- از انواع لبنیات (ماست، پنیر، دوغ و کشک) کم نمک مصرف کنید. پنیر و کشک هایی که دارای نمک زیادی هستند را چند ساعت قبل از مصرف، در آب معمولی قرار دهید تا مقدار نمکشان کاهش یابد.
4- تشویق به مصرف روزانه حداقل 2واحد لبنیات از نوع کم چرب است ، زیرا با مصرف 2 واحد محصولات لبنی به عنوان منبع اصلی کلسیم علاوه بر تامین کلسیم مورد نیاز روزانه، مواد مغذی مفیدی مانند پروتئین ، مواد معدنی و ویتامین های مختلف را در اختیار بدن قرار می دهند.
5- به جای شیرهای طعم دار ، شیر کاکائو و شیر نسکافه و ...که دارای قند هستند ، از شیر های ساده استفاده کنید.
6- از بستنی هایی که از شیر پاستوریزه تهیه شده باشد، استفاده کنید. مقدار قند بستنی بالاست . بنابراین توصیه می شود در مصرف آن زیاده روی نکنید.
7- حتما قبل از مصرف هر نوع کشک، مقداری آب به آن اضافه کنید و حداقل 5-10 دقیقه در حال بهم زدن بجوشانید.
8- هنگام خرید شیر به تاریخ انقضای آن توجه کنید.
9- شیر غیر پاستوریزه را باید 10 دقیقه در حال همزدن بجوشانید که دچار بیماری تب مالت نشوید.
