معده یکی از اعضای موجود در شکم و بخشی از دستگاه گوارش می باشد و مانند هر کدام از اعضای دیگر مستعد ابتلا به سرطان می باشد پس از اینکه غذا جویده و بلعیده شد از طریق لوله ای به نام مری از دهان وارد معده می شود. معده عضوی کیسه مانند و دارای 5 قسمت مختلف می باشد که ترشحات مختلفی برای هضم اولیه غذا ترشح می کنند . سرطان در هر کدام از این مناطق پنجگانه ممکن است شروع شود و گاهی علائم و میزان بهبودی بر حسب محل ابتلا تفاوت می کند .
دیواره معده از پنج لایه تشکیل شده است. داخلی ترین لایه ، لایه مخاطی نامیده می شود . اکثر سرطانهای معده نیز از این قسمت شروع می شود. هر چه سرطان به بافتهای زیرین نفوذ نماید احتمال بهبودی کاهش می یابد .
سرطان معده در طی سالیان و با آرامی رشد می کند ولی قبل از اینکه سرطان به معنای واقعی ایجاد شود ، تغییراتی در لایه های معده ایجاد می شود. این تغییرات اولیه بندرت علائم ایجاد میکنند و تشخیص داده نمی شود .
با دانش فعلی بشر، پیشگیری از بروز سرطان ها با کنترل عوامل خطر مقدور و تشخیص زود رس با هدف درمان قطعی در مورد بسیاری از سرطان ها امکان پذیر است تخمین زده می شود که بیش از یک سوم تمام موارد سرطان ها قابل پیشگیری و یک سوم دیگر به شرط تشخیص زود هنگام ، بالقوه درمان پذیر می باشند.
سرطان معده :
ریسک فاکتورهای ابتلاء به سرطان معده :
• عفونت معده با باکتری هلیکوباکتر پیلوری
• ابتلاء به گاستریت مزمن معده
• سن بالا (بیش از 50 سال)
• جنس مذکر
• رژیم غذایی ( پرنمک، کم میوه و کم سبزیجات)
• کم خونی
• سیگار کشیدن
• متاپلازی روده ای
• پولیپوز آدنوماتوز فامیلی با پولیپوز معده
• مصرف غذاهای حاوی نیترات بالا به ویژه فست فودها ، مصرف غذاهای دود اندود و نمک سود شده و آماده سازی نامناسب غذا ، به همراه استفاده از غذاهای مانده، از مهمترین عوامل خطر ابتلا به سرطان معده است.
علائم و نشانه های سرطان معده :
الف – مرحله اولیه : سوء هاضمه و ناراحتی معده، احساس نفخ و باد کردن بعد از غذا خوردن، تهوع خفیف ، کاهش اشتها، سوزش سردل
ب – مرحله پیشرفته : خون در مدفوع ، استفراغ ، کاهش وزن بدون علت قابل توجیه ، درد معده ، زردی ، تجمع آب داخل شکم (آسیت) ، اختلال بلع (دیسفاژی)
تشخیص :
- معاینه بالینی و شرح حال: ارزیابی عادات و وضعیت سلامت و بیماری بیمار ، انجام معاینات بالینی
- بررسی پاراکلینیک : شمارش کامل سلول های خونی ( تعداد گلبول های قرمز خون ، گلبول های سفید خون و پلاکت ها، میزان هموگلوبین )، آزمون گایاک(بررسی وجود خون پنهان در مدفوع) آزمون بلع باریم، آندوسکوپی فوقانی و نمونه برداری، سی تی اسکن
آزمون ها و روش های مورد استفاده برای مرحله بندیسرطان:
بررسی میزان β-HCG و CA125 و EA در خون، عکس برداری با اشعه X از قفسه سینه، سونوگرافی اندوسکوپی ، سی تی اسکن، لاپاراسکوپی ، اسکن PET
درمان :
جراحی : جراحی رایج ترین درمان برای همه مراحل سرطان معده بوده ، به صورت برداشت نسبی یا کامل معده انجام می شود .
-سایر درمان ها: شیمی درمانی ، اشعه درمانی ، شیمی اشعه درمانی، درمان بیولوژیک
پیشگیری :
• حفظ وزن مناسب با انجام فعالیت فیزیکی حداقل سی دقیقه در 5 روز هفته
• نکشیدن سیگار
• استفاده از حداقل 5 وعده سبزیجات و میوه های مختلف در روز
• محدودیت مصرف گوشت قرمز یا گوشت های فرآوری شده و استفاده از غلات کامل
• عدم مصرف االکل
• محدودیت مصرف غذاهای نمک سود و دودی شده و فست فودها
