راهنمایی تغذیه ای کنترل دیابت

درمان تغذیه ای نقش اساسی در کنترل و مراقبت بیماری دیابت دارد. اگر تغذیه درمانی با درمان های دارویی هماهنگ گردد، کنترل دیابت راحت تر می شود. از طرفی درمان پیش دیابت با تغیر شیوه زندگی و مدیریت رژیمی میسر است. تغییر شیوه زندگی یک جزء ضروری از درمان پیش دیابت است و شامل کاهش 10- 5 درصد و زن بدن، افزایش فعالیت بدنی(30 دقیقه در روز)، کاهش دریافت چربی و انرژی، افزایش دریافت غلات کامل، حبوبات، میوه و سبزیجات می باشد. درمان های تغذیه ای نه تنها در بهبود و کنترل قندخون موثر است، بلکه در پیشگیری از عوارض ناشی از دیابت مانند هیپرلیپدمی(اختلال چربی خون و لیپو پروتئین ها)، و همچنین پرفشاری خون موثر است. بنابراین بکارگیری یک برنامه غذایی مناسب در مدیریت بیماری نقش مهمی دارد.

دریافت روزانه حداقل 3 وعده اصلی و 3 میان و عده و مصرف غذا در ساعت منظم به کنترل بیماری کمک می کند. همچنین در بیماران مبتلا به دیابت نوع 1، تنظیم ساعت غذا خوردن با زمان اوج اثر انسولین و تنظیم دوز انسولین با مقدار کربو هیدارت دریافتی ضروری می باشد. شناخت گروه های غذایی و میزان مورد نیاز آن در داشتن رژیم غذایی مناسب کمک کننده است.

آگاهی از نوع غذایی مصرفی، میزان غذای مصرف شده و زمان مصرف مواد غذایی در کنترل بیماری و مراقبت از بیمار موثر است.

افراد مبتلا به دیابت می توانند به کمک فهرست جانشینی مواد غذایی و شناخت گروه های غذایی، مواد غذایی مورد نیاز خود را به طور صحیح انتخاب نمایند.

این گروه جزء اصلی رژیم غذایی است و حتی افراد مبتلا به دیابت می توانند در تمام و عده های اصلی از مواد غذایی این گروه استفاده کنند.

روزانه11- 6 واحد از این گروه مصرف کنید. یک واحد از این گروه مساوی است با یک برش 30 گرمی نان، یک دوم لیوان ماکارانی پخته، یک سوم لیوان برنج. سبزیجات نشاسته ای مانند سیب زمینی، ذرت، شلغم پخته ، چغندر، نخود فرنگی نیز در این گروه قرار دارد که هر واحد آن که معادل یک دوم لیوان پخته است و مقدار قند آن با یک واحد نان و غلات مساوی است.

سبزیجات برگی بدلیل محتوی فیبر بالا، ویتامین ها، مواد معدنی و میزان بسیار پایین کربو هیدرات، علاوه بر کنترل قند خون در حفظ سلامت بیماران ،کنترل وزن، پیشگری از گرفتگی عروق و بیماری قلبی عروقی موثرند.

روزانه 3- 5 واحد از این گروه مصرف کنید. یک واحد ازاین گروه مساوی است با یک لیوان سبزیجات خام نظیر کاهو، گوجه فرنگی، خیار،  انواع کلم، اسفناج، کدو، بادمجان، لوبیا سبز، هویچ، و ... یا یک دوم لیوان سبزیجات پخته.

بهترین روش مصرف سبزیجات بصورت خام است. برای پختن سبزیجات از حداقل روغن استفاده کنید یا بدون روغن طبخ کنید.

میوه ها مانند سبزیجات غیر نشاسته ای میزان بالایی از فیبر، و یتامین و مواد معدنی دارند اما میزان قند آنها بیشتر از سبزیجات غیر نشاسته ای است. روزانه 3 واحد از میوه ها می توانید استفاده کنید.

میوه را به صورت خام و تازه مصرف کنید و مصرف آبمیوه را کاهش دهید. میوه تازه به دلیل داشتن فیبر، علاوه بر کنترل قند خون حس سیری را نیز افزایش می دهد.

در صورت تهیه آبمیوه و مصرف میوه پخته، از افزودن شکر خودداری نمایید.

این گروه غذایی فراهم کننده کربو هیدرات، پروتئین، کلسیم، ویتامین و مواد معدنی است. سعی کنید روزانه 3واحد از لبنیات کم چرب یا بدون چربی استفاده کنید. یک واحد از این گروه مساوی است با یک لیوان شیر، سه چهارم لیوان ماست، 30 گرم پنیر، یا دو لیوان دوغ

این گروه غذایی فراهم کننده پروتئین، ویتامین و مواد معدنی است روزانه 3-2 واحد از این گروه مصرف کنید. سعی کنید هم از منابع گیاهی (سویا، لوبیا، نخود، عدس، ماش) و هم منابع حیوانی (مرغ، ماهی، گوشت قرمز، تخم مرغ)، استفاده کنید. یک واحد از این گروه تقریبا معادل 30 گرم از انواع گوشت ها است.

افراد مبتلا به دیابت بدلیل اینکه تحت خطر افزایش کلسترول و اختلال چربی خون می باشند باید در مصرف مواد غذایی پر چرب احتیاط کنند. در برنامه غذایی خود مصرف چربی حیوانی مانند چربی لبنیات، گوشت ها و روغن هایی که در دمای اتاق جامد هستند مانند روغن نباتی جامد، روغن حیوانی،کره گیاهی وکره حیوانی را کاهش دهید .

روغن های مایع مانند روغن زیتون ،کلزا، سویا، هسته انگور انتخاب های مناسبی برای شما می باشد. انواع مغزها مانند گردو، بادام، فندق، نیز مواد غذایی مناسبی از نظر نوع چربی می باشند امّا در مصرف مغزها نیز باید تعادل رعایت شود.

یک واحد چربی مساوی است با یک قاشق مرباخوری روغن یا کره، سس مایونز معمولی، مارگارین (کره گیاهی) یا 6 عدد بادام، 10 عدد پسته، 10 عدد بادام زمینی، 2 عدد گردو یا 10 عدد زیتون سبز، یا یک قاشق غذاخوری کنجد، یا یک قاشق غذاخوری مغز تخمه آفتابگردان.

یک واحد شیرینی مساوی است با یک قاشق مرباخوری شکر، مربا، عسل، نصف لیوان شربت، 3 عدد بیسکویت کوچک، 30 گرم کیک و یا یک چهارم لیوان بستنی.

بهتر است مصرف انواع شیرینی و تنقلاتی که حاوی مواد قندی و چربی بالایی هستند به حداقل برسانید. این مواد که حاوی کالری بالایی هستند هیچ ماده مغذی به بدن نمی رسانند بنابراین با کاهش مصرف این مواد وزن شما کاهش یافته و قند خون کنترل می گردد.